معرفی انواع کابل های ارتباطی

تنوع بسیار بالای درگاه های خروجی تصویر می تواند کل ما را گیج کند، اما کدام یک برای شما پسندیده تر است؟ در نوشتار پیش رو بدور از ورود به جزئیات خسته کننده فنی، به رسیدگی این سوژه می پردازیم.

اصول اولیه

وضوح تصویر (رزولوشن) یک صفحه نمایش به تعداد پیکسل‌های آن اشاره دارد. در یک صفحه نمایش با وضوح 1920x1080 پیکسل، گواه 1920 پیکسل افقی و 1080 پیکسل عمودی، از لبه بالایی لغایت زیر صفحه هستیم که رویهمرفته 2073699 پیکسل یا تقریباً 2 مگا پیکسل را برپایی می‌دهند. رایج‌ترین قالب برای ذکر وضوح تصویر (تعداد پیکسل‌های عمودی)x(تعداد پیکسل‌های افقی) است. با این حال برای سادگی بیشتر از عناوین مشخصی چون qHD یا 1080p یا 4K برای اشاره به وضوح تصویرهای رایج استفاده می‌شود.

همچنین روشنی تصویر صفحه تعیین کننده نسبت ابعاد آن است. اگر 1920:1080 را با بهره‌گیری عملیات ابتدایی ریاضیات ساده کنید، به 16:9 می‌رسید که همان نسبت ابعاد تصویر است. 16:9 نسبت ابعاد تقریباً تمامی صفحه نمایش‌های سازگار با استاندارد HDMI است. از دیگر نسبت ابعادهای رایج می‌توان به 4:3 و 3:2 اشاره کرد که اولی در تلویزیون‌ها و دومی در دوربین‌ها و تبلت ها رایج است.

نرخ نوسازی تصویر (refresh rate) به شمار دفعات اخیر شدن یا تغییر تصویر  در ثانیه بر روی صفحه نمایش اشاره دارد. یک صفحه نمایش با نرخ نوسازی تصویر بالا می‌تواند  تغییر تصویر (فریم) نرم‌تری ارائه کند. هم الان 60 هرتز (60 بار در ثانیه)، رایج‌ترین نرخ نوسازی تصویر است. در ضمن نرخ نوسازی 120 هرتز و 144 هرتز در حال کسب محبوبیت وسط گیمرها هستند.

HDMI

استاندارد جدید HDMI 2.1 از روشنی تصویر تا 10K پشتیبانی می‌کند. لغایت حالا چیزی درباره 10K نشده‌اید؟ نگران نباشید، شما تنها نیستید. HDMI یک استاندارد واقعاً گیج کننده است. نسخه اول این استاندارد از وضوح تصویر 1280x720 حمایت می‌کرد که به عنوان High Definition یا HD نیز شناخته می‌شود. سپس به روشنی 1920x1080 یا همان Full HD (FHD) رسید. نگارش 1.4 از استاندارد HDMI پشتیبانی از روشنی تصویر 3840x2160 پیکسل را معرفی کرد که بیشتر به عنوان 4K شناخته می‌شود. اگر تصور می‌کنید 4K به معنای وضوح تصویر چهار تساوی نسبت به Full HD است، باید بگوییم چنین نیست، چراکه 16x Full HD نه 16K، بلکه 8K نامیده می‌شود.

پس 5K یا 10K چه می‌شوند؟ اگر ساده بخواهیم بگوییم، این‌ها صرفاً نسخه پهن تر 4K و 8K هستند. همان‌طور که دیاگرام بالا پرتو می‌دهد، روشنی عمودی بدون تغییر باقی باقیمانده اما وضوح ستانی افزایش یافته است. 5K دارای 5120 پیکسل ستانی است که 5K گزینش اسم  از همین مسئله ناشی می‌شود. 10K  نیز دارای روشنی افقی 10240  پیکسل است.  صحیح همان‌طور که از نام آنها پیدا است، روشنی ستانی 4K کم و بیش به 4 هزار (به طور ریزبین 3840) و وضوح افقی 8K   نزدیک  به 8 هزار (به طور ریزبین 7680) است. پس ضریب K بیانگر نزدیک‌ترین عدد به تعداد پیکسل‌های افقی تقسیم بر هزار است.

هم اکنون HDMI 2.1 آینده دارترین استاندارد صفحه نمایش موجود است. این استاندارد در مقایسه با HDMI 2.0 با پهنای باند 18 گیگابیت بر ثانیه، حائز پهنای باند 48 گیگابیت بر ثانیه است که همین درمان امکان پشتیبانی از وضوح تصویرهای بسیار بالاتر را با نرخ فریم دهی اغلب شدنی می‌کند. این استاندارد از وضوح تصویر 10K با نرخ نوسازی تصویر 120 هرتز حمایت می‌کند که می‌بایست برای اجرای روان بازی‌ها در چنین وضوح تصویر بسیار فوقانی کافی باشد، البته اگر سیستم گیمینگ کاربر حائز چنین توان گرافیکی باشد. هم اکنون هیچ مانیتوری با روشنی 10K در دسترس نیست ولی به عقیده می‌رسد HDMI 2.1 بتواند برای سالیان زیادی استاندارد نمایشگرها باقی بماند.
ویژگی جالب این استاندارد سازگاری با نسخه‌های قدیمی‌تر است، با این حال این سازگاری محدودیت‌های خود را دارد. کابل منطبق بر استاندارد HDMI 2.1 قادر به تأمین پهنای باند 48 گیگابیت بر ثانیه است اما کابل‌های منطبق نسخه‌های قدیمی‌تر پهنای باند پایین‌تری دارند. پس علی رغم اینکه می‌توان از کابل‌های کهنه نسخه HDMI 1.4 با دستگاه‌های HDMI 2.1 بهره‌گیری کرد، ولی باید وضوح تصویر و نرخ فریم دهی نیز پایین‌تر باشد. در همین حال کابل منطبق بر استاندارد HDMI 2.1 به نکویی با همه نسخه‌های قدیمی‌تر سازگاری خواهد داشت.

DisplayPort

این استاندارد که برای نخستین بار به چهره مفصل با Macbook Pro اپل و درگاه MiniDP آن به بازار معرفی شد، خریداران را به زحمت انداخت و آن‌ها ناچار بودند از از آداپتور مبدل برای استفاده با مانیتورهای حائز ورودی HDMI  یا VGA استفاده کنند. بسیاری از DisplayPort (DP) به عنوان استاندارد طلایی یاد می‌کردند. قبل  از عرضه HDMI 2.1، این DP بود که بالاترین پهنای باند را داشت و از بالاترین روشنی تصویر با بالاترین نرخ فریم دهی پشتیبانی می‌کند. با این حال با معرفی HDMI 2.1، این استاندارد رنگ باخت. در چنین شرایطی چشمداشت می‌رود گواه شناسایی یک نسخه جدیدتر از DP باشیم.

استاندارد فعلی DP 1.4 که بالاترین نگارش موجود آن است، حداکثر از وضوح تصویر 8K با نرخ نو. سازی تصویر 60 هرتز یا وضوح تصویر 4K با نرخ نوسازی تصویر 144 هرتز پشتیبانی می‌کند. فناوری Gsync انویدیا که از شدت مشکلاتی چون بریدگی فریم‌ها می‌کند، به به کارگیری درگاه DP وابسته است. همین مسئله مایه شده DP به یک استاندارد برای بسیاری از گیمرها تبدیل شود.

همچنین USB گونه C از استاندارد DP برای ارائه خروجی تصویر بهره می‌گیرد. برخلاف HDMI، استاندارد DP از وصل کردن زنجیروار نمایشگرها حمایت می‌کند، برای مثال می‌توان دو صفحه نمایش متفاوت با تنها یک درگاه داشت. طبق آنچه که گفته شد، به رغم اینکه هم اکنون HDMI بالاترین پهنای باند را دارد و از عقیده فنی نیز برتری دارد، ولی DP از عقیده تنوع کاربرد یک پادشاه بلامنازع است و هنوز استاندارد زرین برای بسیاری از گیمرها باقی باقیمانده است.

DVI

DVI هم یک استاندارد گیج کننده است که در چندین گونه شامل DVI-A ،DVI-D ،DVI-I و در ضمن single یا dual-link در دسترس است. ما فقط به نوع dual-link DVI-D می‌پردازیم که اغلب از گونه‌های سایر در کارت‌های گرافیک یافت می‌شوند. همچنین به ندرت برخی تلویزیون‌ها و توزیع کننده‌های DVD حائز درگاه مزبور هستند. علی رغم اینکه به‌کارگیری dual-link DVI-D در بسیاری از کارت‌های گرافیک مدرن امروزی کنار گذاشته شده، اما به لطف پشتیبانی از روشنی تصویر 1080p با نرخ نوسازی تصویر 144 هرتز، هنوز محبوبیت خود را حفظ کرده است. وانگهی این استاندارد از روشنی تصویر 2560x1600 پیکسل با نرخ نوسازی 60 هرتز حمایت می‌کند که یک روشنی تصویر رایج میانی مانیتورهای اداری است. جدای از آنچه که گفته شد، DVI تقریباً یک استاندارد رو به فروپاشی است و هیچ نوع به‌روزرسانی بعدها  نزدیک  متصور نیست.

VGA

در نهایت به VGA می‌رسیم که با نام‌های دیگری چون D_Sub نیز شاخته می‌شود. VGA فقط استاندارد تصویر آنالوگ موجود فعلی است که برای نخستین بار در سال 1987 میلادی از سوی IBM  معرفی شد. به واسطه ذات آنالوگ آن، کیفیت تصویر VGA  به کیفیت و درازا کابل وابسته است. علی رغم اینکه این استاندارد حداکثر از وضوح تصویر 2048x1536 با نرخ نوسازی 85 هرتز حمایت می‌کند، اما غالباً برای روشنی تصویر 1024x768 یا نهایتاً 1366x768 پیکسل کاربرد می‌شود. کابل‌های VGA غالباً مشکل ساز می‌شوند و احتمالاً شما نیز آن را در کلاس‌های آموزه و ادارات تجربه کرده‌اید. خوشبختانه این استاندارد ساحل گذاشته شده است و دیگر در دستگاه‌های جدید یافت نمی‌شود و بسیاری از لپ تاپ‌ها، کارت‌های گرافیک و حتی مانیتورها و پروژکتورها فاقد درگاه VGA هستند.